Zaćma oka
INFORMACJA DLA PACJENTÓW DO PLANOWEGO ZABIEGU OPERACYJNEGO POLEGAJĄCEGO NA OPERACYJNYM USUNIĘCIE ZAĆMY POŁĄCZONYM Z WSZCZEPEM SZTUCZNEJ SOCZEWKI
Rutynowe badanie
okulistyczne wykazało u Pani/Pana obecność zaćmy, która powoduje zaburzenia
widzenia w jednym lub w obu oczach. Lekarz okulista, który ostatnio badał
Panią/Pana sugeruje, aby wykonać operację usunięcia zaćmy dla poprawy jakości
widzenia. Przed podjęciem decyzji o wyrażeniu zgody na przeprowadzenie zabiegu
operacyjnego usunięcia zaćmy proszę zapoznać się z następującymi informacjami o
prognozowanych wynikach, typowych skutkach i możliwych powikłaniach leczenia
operacyjnego.
CO
TO JEST ZAĆMA ?
Zaćma jest to zmętnienie soczewki
oka, które w różnym stopniu może upośledzać ostrość widzenia. Soczewka ma
wielkość tabletki aspiryny i położona jest za tęczówką. W prawidłowym oku
soczewka jest całkowicie przeźroczysta i wpadające do oka promienie świetlne,
nie napotykając żadnej przeszkody, docierają do siatkówki. Powstaje w ten sposób
wyraźny obraz obserwowanego przedmiotu. Pojawiające się zmętnienia soczewki
stanowią przeszkodę dla prawidłowego widzenia.
Sytuację taką można porównać do
patrzenia przez mocno zabrudzoną szybę.
Najczęstszą przyczyną
powstania zaćmy są zmiany w tkankach oka związane z procesem starzenia się
organizmu. Innymi przyczynami prowadzącymi do rozwoju zaćmy są: choroby
ogólnoustrojowe (np. cukrzyca), przebyte urazy oka, przewlekłe leczenie
niektórymi lekami (np. preparaty sterydowe) oraz przebyte zabiegi operacyjne
oka. Powstanie zaćmy może mieć również podłoże dziedziczne i występować ona
może zdecydowanie częściej w niektórych rodzinach.
Szybkość rozwijania
się zaćmy jest u poszczególnych osób bardzo różna. Trudno dokładnie przewidzieć
prędkość postępowania zaburzeń widzenia u każdego chorego. U większości
pacjentów zaćma nasila się powoli, w ciągu miesięcy lub nawet lat. U niektórych
osób postęp choroby jest jednak szybki. Prawidłowe widzenie jest uzależnione
nie tylko od przezroczystości soczewki (zaćma), lecz również od stanu innych
części oka (rogówki, ciała szklistego,
siatkówki, nerwu wzrokowego), co może mieć wpływ na ostrość wzroku osiągniętą
po zabiegu
JAK
LECZY SIĘ ZAĆMĘ?
Objawy zaćmy i spowodowany nią
spadek ostrości widzenia leczymy poprzez chirurgiczne usunięcie zmętniałej
soczewki i optyczne skorygowanie oka bezsoczewkowego. Leczenie zaćmy jest
wyłącznie chirurgiczne. Obecnie najczęściej stosowaną metodą usunięcia zaćmy
jest fakoemulsyfikacja, czyli ultradźwiękowe rozdrobnienie zmętniałej soczewki.
Rozbita za pomocą specjalnego aparatu (fakoemulsyfikatora) soczewka zostaje
wypłukana z oka. Pozostaje po niej tylko cienka tylna torebka. Jej obecność pozwala
na wszczepienie sztucznej soczewki. Gwarantuje to dobrą ostrość widzenia po
zabiegu, bez konieczności używania silnych szkieł korekcyjnych.
Fakoemulsyfikacja wymaga jedynie wykonania niewielkiego cięcia w rogówce. Operacja
trwa około 15 minut (w znieczuleniu miejscowym) i jest bezbolesna. Oko goi się
szybko. Po kilku dniach można powrócić do codziennych obowiązków. Innymi możliwymi sposobami postępowania, które w dobie
obecnej są rzadziej stosowane są soczewki kontaktowe lub stosowanie szkieł
okularowych.
KIEDY ZAĆMA WYMAGA LECZENIA OPERACYJNEGO
?
Leczenie chirurgiczne
zaćmy należy rozważyć wtedy, gdy jest ona przyczyną zaburzeń widzenia
utrudniających wykonywanie codziennych czynności życiowych. Decyzja
o terminie przeprowadzenia zabiegu wynikać musi z
indywidualnej oceny zaburzeń w widzeniu. Każdy z chorych musi sam odpowiedzieć
sobie na pytanie – czy moje widzenie jest wystarczające do wykonywania takich
codziennych aktywności jak: czytanie, oglądanie telewizji, prowadzenie samochodu
czy praca zawodowa? Jeśli uznacie Państwo, że widzenie nie jest odpowiednio
dobre, należy rozważyć wykonanie zabiegu usunięcia zaćmy.
JAKIE
SĄ WYNIKI OPERACJI?
U większości (90–95%)
pacjentów wykonanie operacji usunięcia zaćmy poprawia wyraźnie ostrość wzroku.
U niektórych chorych jednak, u których występują oprócz zaćmy inne schorzenia
oka, poprawa ostrości wzroku może nie być jedynie częściowa lub nawet nie
wystąpić w ogóle. Wśród takich chorób spotyka się najczęściej: zmiany zwyrodnieniowe
siatkówki zależne od wieku, jaskrę i zmiany w oku będące skutkiem długotrwałej
cukrzycy. U większości chorych, choć niestety nie we wszystkich przypadkach,
sytuację taką można rozpoznać przed zabiegiem i poinformować o istniejącej
sytuacji i związanym z tym niepomyślnym rokowaniu jeszcze przed
przeprowadzaniem operacji.
CZY
ISTNIEJE MOŻLIWOŚĆ WYSTĄPIENIA POWIKŁAŃ?
Rzadko istnieją przeciwwskazania
związane z ogólnym stanem zdrowia. Zabieg nie wymaga znieczulenia ogólnego i
długiej rekonwalescencji. Jest krótki i bezpieczny. Każdy Pacjent przed
planowaną operacją proszony jest o wykonanie określonych badań dodatkowych i
konsultacji. Poddawany jest szczegółowemu badaniu okulistycznemu. Taki tryb
postępowania pozwala odpowiednio przygotować Pacjenta do operacji i zapewnić
bezpieczeństwo podczas zabiegu. Pacjent już nawet godzinę po operacji może
powrócić do domu. Konieczne jest badanie kontrolne po zabiegu w wyznaczonym
terminie przez personel medyczny. Osoba operowana może samodzielnie chodzić,
wykonywać podstawowe czynności. Kilka dni po operacji możliwy jest powrót do
wcześniejszego trybu życia, z ograniczeniem dużego wysiłku fizycznego. Lecz
należy pamiętać iż żaden zabieg operacyjny nie jest całkowicie wolny od ryzyka.
Trudno także lekarzowi gwarantować sukces w postaci dobrego widzenia. Zabiegi
operacyjne usunięcia zaćmy, są w powszechnej ocenie lekarzy okulistów,
zabiegami niosącymi ze sobą niewielkie ryzyko. Tym nie mniej każda ingerencja
okulistyczna przebiegająca z otwarciem gałki ocznej może w sytuacjach zbiegu
niekorzystnych okoliczności doprowadzić do powikłań okołooperacyjnych do których
najczęściej należą:
•Krwiak okołogałkowy - wynik pęknięcia naczynia krwionośnego przy podaniu znieczulenia, czasem powoduje odstąpienie od zabiegu i wykonanie operacji w późniejszym terminie.•Pęknięcie torebki soczewki - wymaga czasem korekty ułożenia sztucznej soczewki w oku w trakcie zabiegu: soczewka mocnowana do twardówki, do bruzdy lub soczewka przedniokomorowa.•Podwichnięcie soczewki - wymaga wszczepienia dodatkowego pierścienia stabilizującego.•Pęknięcie torebki z upływem szklistki - wymaga dodatkowo witrektomii czyli usunięcia szklistki z pola operacyjnego•Brak wszczepu sztucznej soczewki w trakcie zabiegu usunięcia zaćmy - powikłania czasem uniemożliwiają bezpieczne umocowanie sztucznej soczewki. W takim wypadku wszczep soczewki ma miejsce na ogół na 3 miesiącach od pierwszego zabiegu.•Przesunięcie zmiennej zaćmowo soczewki lub jej fragmentu do komorze szklistej - wymaga witrektomii tylnej co powoduje przedłużenie zabiegu i najczęściej odroczenie wszczepu sztucznej soczewki na 3 miesiące.lub powikłań pooperacyjnych do których najczęściej należą:•Wylew podspojówkowy - zaczerwienienie oka po zabiegu związane z pęknięciem naczyń spojówki.•Obrzęk rogówki - zamglone widzenie na ogół przez kilka dni spowodowane złym stanem rogówki przed zabiegiem lub bardzo twardą, zaawansowaną zaćmą.•Odczyn zapalny - szczególnie u osób chorych na cukrzycę oraz cierpiących na inne choroby zapalne wymaga przedłużonego pobytu w szpitalu i leczenia pzeciwzawalnego.•Zapalenie wnętrza gałki ocznej - powikłanie bardzo rzadkie, ale z poważnym rokowaniem, wymaga intensywnego leczenia z wykonywaniem zabiegu witrektomii włącznie. Objawia się pogorszeniem widzenia, znacznym zaczerwienieniem oka i jego bolesnością.•Konieczność usunięcia szwów rogówkowych - jeśli niemożliwe jest usunięcie zaćmy przez niewielkie cięcie zakłada się szwy, które po 2-3 miesiącach są usuwane ambulatoryjnie w znieczuleniu kroplowym.•Zaćma wtórna - przymglenie naturalnej torebki soczewki pacjenta występujące od kilku tygodni do kilku lat po zabiegu – wymaga laserowej korekcji - Yag kapsulotomii.
W
skrajnym przypadku może nastąpić utrata wzroku w operowanym oku.
Na szczęście poważne
komplikacje będące skutkiem operacji usunięcia zaćmy są bardzo rzadkie.
Po zabiegu
operacyjnym polegającym na usunięciu zaćmy z wszczepieniem sztucznej soczewki
należy stosować okulary do czytania. Dla uzyskania najlepszej ostrości wzroku
może zaistnieć konieczność stosowania okularów do dali.